Taal helpt je starten, maar motivatie en maatwerk brengt je vooruit
Bij Curando Oost, woonzorgcentrum Mariawende, in Beernem is het aanwerven van anderstalige medewerkers geen toeval of tijdelijk experiment, maar een weloverwogen beleid dat al decennialang loopt. Inge Bisshop, zone-directeur Curando Oost, Isabel Spriet, diensthoofd trajectzorg en Anne-Sophie Lahousse, projectmedewerker internationale tewerkstelling, nemen ons mee in hun verhaal over hoe ze omgaan met diversiteit, taalbarrières, culturele verschillen en vooral: kansen geven.
Van ‘boterhammen smeren’ tot volwaardige zorgkundige
“Ons diversiteitsbeleid gaat al zeker twintig jaar terug”, steekt Isabel van wal. “Ook toen er nog geen grote schaarste was, kozen wij ervoor om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen te geven. Anderstaligen, mensen met een kwetsbare achtergrond, mensen met een arbeidsbeperking, … We keken naar het potentieel van de persoon, niet naar het perfecte cv.”
“Soms begint iemand heel klein, bijvoorbeeld met interieurzorg of ondersteuning tijdens maaltijden”, vertelt Inge. “Maar als we merken dat er motivatie is, bouwen we verder. Iemand die begon met enkel poetsen, begeleidt nu zelfstandig een groep bewoners bij de maaltijd. Dat was een paar maanden geleden ondenkbaar.”
Project Aurora: zorgprofessionals uit India
In 2020 ging Curando een stap verder met de deelname aan het project Aurora. Dit innovatieve traject rekruteert zorgverleners in India. Zij krijgen zes maanden intensieve Nederlandse les in eigen land, komen dan naar België met een single permit en combineren hun werk als zorgkundige met een bijkomend opleidingstraject, zodat ze hier een Europees erkend diploma verpleegkunde behalen.
Anne-Sophie, die het project van binnenuit kent via de betrokken school IVV Sint-Vincentius waar ze tot voor kort aan de slag was, legt uit: “De opleiding verpleegkunde in India is sterk gefocust op medische handelingen, maar niet op basisverzorging zoals cliënten wassen en kleden – daar doet de familie dat. Dat maakt het begin hier soms moeilijk. Maar met extra coaching en aangepaste opleidingen vullen we die hiaten op.”
Hoewel de instroom via Aurora sterk voorbereid is, blijft taal een uitdaging. “We verwachten een basiskennis Nederlands, zeker voor functies met bewonerscontact”, zegt Isabel. “Maar spreekdurf is minstens even belangrijk. Mensen die durven communiceren, groeien sneller.”
Geen pasklare profielen, wel maatwerk
Een vaste vacature invullen met een exact profiel? Dat is bij Curando niet het doel. “We maken kennis met de kandidaten en bekijken dan: waar ligt hun sterkte en wat is haalbaar voor het team?”, vertelt Inge. “Het gaat altijd over afstemming, wederzijdse verwachtingen en een groeipad.”
Voor mensen met een grotere afstand tot het Nederlands wordt er gewerkt met een stapsgewijze aanpak: starten in interieurzorg, doorgroeien naar logistieke taken, en eventueel later naar zorg. “We zorgen ook voor veel ondersteuning: pictogrammen, duidelijke instructies, opleidingen op maat, en zelfs aanpassingen zoals uitgetypte maaltijdfiches om de leesbaarheid te verbeteren”, legt Inge uit.
Contracten van onbepaalde duur zijn er de norm. “We willen geen tijdelijke oplossingen. We investeren in mensen omdat we geloven in duurzame tewerkstelling”, benadrukt Inge.
Taal op maat van de werkvloer
Taalopleiding loopt via verschillende sporen: formele trajecten via volwassenenonderwijs, interne bijscholingen, en zelfs lokale initiatieven zoals praattafels Nederlands. “Die praattafels zijn van de gemeente, maar wij stellen onze lokalen ter beschikking. Zo creëren we een win-winsituatie: medewerkers oefenen hun Nederlands én andere deelnemers leren ons lokaal dienstencentrum kennen”, zegt Isabel.
Binnen het project Aurora wordt Nederlandse les zowel op school als op de werkvloer gegeven. Wel is die formele ondersteuning vanuit het project is eerder beperkt: elke medewerker krijgt tien individuele contactmomenten van een uur en groepslessen van tweeënhalf uur. Toch blijkt dat al voldoende om iets in gang te zetten – juist omdat die begeleiding heel concreet en praktijkgericht is. Zo wordt op de werkvloer geoefend op herkenbare situaties: een telefoongesprek voeren met een arts, uitleg geven aan bewoners, of een koffieronde lopen. Net in die concrete aanpak zit de kracht.
“Frieda, onze taalcoach op de werkvloer van Mentor vzw, geeft ook les West-Vlaams”, lacht Anne-Sophie. “En intussen weten we: als studenten zeggen dat ze iets begrepen hebben, is dat niet altijd het geval. Dus passen wij onze cursus aan en zoeken we naar andere manieren om leerstof te laten landen.”
Andere culturen, andere vanzelfsprekendheden
De internationale medewerkers brachten hun eigen referentiekader mee: andere zorgpraktijken, andere omgangsvormen, andere manieren van communiceren. Soms leidde dat tot misverstanden. Wat wij hier als normaal beschouwen – een informele aanspreekvorm, het vragen naar iemands mening, het nemen van initiatief – is dat elders niet altijd.
Het team van Curando leerde dat samenwerken geen eenrichtingsverkeer is. Er kwam meer aandacht voor het verhaal achter de medewerker, en voor de verschillen in zorgcultuur. “Je moet als team zelf ook leren kijken met andere ogen. Waarom interpreteren zij bepaalde situaties anders? En hoe interpreteren wij op onze beurt hún gedrag? Vragen durven stellen aan elkaar is heel belangrijk.”
Van persoon tot organisatie: iedereen leert bij
De investering is groot, maar de opbrengst ook. “We hebben mensen die hun eigen taalgenoten begeleiden. Die de kans die zij kregen nu zelf doorgeven. Dat is mooi om te zien”, zegt Isabel.
Ook het team leert voortdurend bij. Inge vult aan: “We willen iedereen meekrijgen in het verhaal. Dat gaat over communicatie, instructietaal, maar ook over bewustwording: hoe komt mijn boodschap over bij iemand die de taal nog niet helemaal beheerst?”
Daarom heeft Curando nu ook een projectmedewerker internationalisering aangesteld. Anne-Sophie: “Mijn rol is kijken waar het goed loopt bij de tewerkstelling van anderstalige medewerkers, waar we kunnen bijsturen en hoe we systemen kunnen opzetten om medewerkers duurzaam te begeleiden.”
Geen quick fix, wel duurzame visie
De inzet op diversiteit is bij Curando geen modewoord, maar een doorgedreven beleid. “We geven mensen écht een kans”, besluit Isabel. “Soms lukt het niet, dan sturen we bij. Maar meestal lukt het wél, omdat we de mens centraal zetten. De taal – hoe belangrijk ook – is slechts één element. Ze is het voertuig, niet de bestemming. Wat telt, is het creëren van een veilige context, waarin mensen zich erkend voelen. Pas dan kunnen ze groeien, deelnemen en zich werkelijk deel voelen van het team.”
