Gezondheidsongelijkheid
Gezondheid is een complex gegeven dat samenhangt met heel wat factoren. De superdiverse samenleving in België kent hierdoor een groeiende gezondheidsongelijkheid.
Kom hier onder te weten wat dit betekent én hoe deze ongelijkheid kan bestreden worden.
Welke factoren beïnvloeden gezondheid?
Gezondheid is een complex gegeven dat samenhangt met de omgeving waarin mensen geboren worden en opgroeien. Ook biologische factoren, levensstijl én maatschappelijke systemen, zoals het zorgnetwerk en de arbeidsmarkt, beïnvloeden gezondheid positief dan wel negatief. Zo hebben vluchttrauma’s effect op de mentale en sociale gezondheid en beïnvloedt de toegankelijkheid van bepaalde voedingswaren de fysieke gezondheid, net als de sociale norm rond roken en sedentair (=zittend) gedrag.
Gezondheidsongelijkheid
We merken in België (en andere plaatsen) een groeiende gezondheidsongelijkheid. Mensen in een meer geprivilegieerde situatie zijn gezonder en leven langer. Verschillende mensen met een migratieachtergrond bevinden zich op een kruispunt van minder bevoorrechte posities.
Dat betekent echter niet dat ze sowieso ongezonder zijn en leven. Er valt ook veel van hen te leren. De hoogste percentages op vlak van roken blijven personen met een EU-nationaliteit en geboren in de EU. We zien wel dat mensen met een migratieachtergrond een hoger risico lopen op infectieziekten, chronische aandoeningen, een slechtere subjectieve gezondheid, depressie, angststoornissen en psychotische aandoeningen (Armoede en Sociale Uitsluiting, Jaarboek 2011).
De drempels in de toegang tot de gezondheidszorg zijn voor hen bovendien hoger. Ze hebben minder vaak een vaste huisarts en maken minder gebruik van preventie. Er is een mismatch tussen hun gezondheidsvaardigheden en het zorgsysteem.
De cijfers uit de Vlaamse Migratie- en Integratiemonitor van 2018 bevestigen deze bevindingen. Er is een hoger aandeel mensen met herkomst buiten de EU die recht hebben op verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering. Ook wordt vastgesteld dat deze mensen vaker medische zorg moeten uitstellen om financiële redenen. De situatie van asielzoekers, vluchtelingen en personen zonder wettig verblijf is nog specifieker en bijzonder kwetsbaar. Slechts 10 à 20% raakt via hun enige weg, de procedure Dringend Medische Hulp, aan gezondheidszorg.
Hoe gezondheidsongelijkheid bestrijden?
Een goed draaiende samenleving bewaakt en bewerkstelligt eerlijke kansen op een gezond leven voor alle burgers. Initiatieven zoals community health workers, vormingstrajecten die leiden tot gezondheidsvaardige organisaties en beleidsovereenkomsten over inclusieve gezondheidszorg zetten zich in voor meer health equity (=eerlijke kansen op een gezond leven). Hun aandacht voor de drempels en krachten van de erg diverse groep mensen met een migratieachtergrond verbetert hun professionele relaties en de gezondheidsuitkomsten.
Diversiteitssensitief/inclusief werken is een kerncompetentie die essentieel is voor elke hulpverlener die gelijkwaardige zorg wil bieden voor elke patiënt/cliënt. Deze competentie begint met aandacht voor cijfers, kennis van de huidige stand van zaken en trainen van vaardigheden om zelf aan de slag te gaan.
(Met dank aan het Vlaams Instituut Gezond Leven).